Aan dit artikel kwam geen journalist te pas… Ok, dat is overdreven, maar hoofdredacteur Mirjam van Huet heeft haar inzet geminimaliseerd; ze heeft technologie en in het bijzonder artificial intelligence (AI) zo veel mogelijk het werk laten doen.
‘Dat begon met een interview via Zoom, in plaats van op locatie. Het was vroeg op de ochtend en ik had nog geen make-up op, maar met de functie ‘touch up my appearance’ zag ik er met één muisklik stralend uit. Nog even een virtuele achtergrond erachter in plaats van mijn huiselijke rommeltjes en het online plaatje was compleet’, vertelt Mirjam. ‘Toen we het gesprek begonnen, attendeerde Zoom ons uit zichzelf op een nieuwe functie. Toeval bestaat niet… Die nieuwe functie bleek de ‘AI Companion’ te zijn, oftewel een assistent die werkt op basis van kunstmatige intelligentie. Waar je voorheen al een opname van je Zoom- meeting kon maken, om die later nog eens terug te kijken, kan Zoom nu ook een transcript maken van de meeting. Én tijdens de meeting kun je de AI Companion vragen stellen. Voor het antwoord put hij dan uit het transcript. Jammer genoeg sprak de Companion nog geen Nederlands. Aantekeningen maken lukte hem dus niet.’
De aantekeningen die Mirjam dan maar zelf maakte, ‘voerde’ ze na het interview aan ChatGPT, de online chatbot die kan schrijven. Als ‘prompt’, oftewel vraag/opdracht voor de robot, voerde ze in: ‘Schrijf een interview voor een zakelijk magazine, op basis van deze aantekeningen. De geïnterviewde is Deborah Nas’. Onaffe zinnen, tikfouten en afkortingen liet ze gewoon in haar input staan. Het resultaat was het artikel dat je hierna leest.
Al was de hand van de redacteur nog wel nodig voordat het verhaal INN’twente -waardig was.
‘In de versie die ChatGPT schreef, stonden sommige zinnen op gekke plekken. Aan het begin van de tekst was bijvoorbeeld uitgelegd wat het beroep van Deborah was, maar halverwege de tekst kwam ineens nog een andere functie van haar om de hoek kijken. Ook had mijn robot- collega het één en ander verzónnen over de geïnterviewde. Bijvoorbeeld: dat ‘Deborah vastberaden is de toekomst vorm te geven’. Beetje megalomaan en zeker niet iets dat Deborah zelf zou zeggen’, zegt Mirjam. ‘Dat weet ik dan weer, omdat ík – in tegenstalling tot ChatGPT – een uur lang met haar heb gesproken.’
Moraal van het verhaal: ‘AI is voorlopig een handige assistent, maar mensen begrijpen, doorgronden, hun verhaal optekenen én checken of het klopt wat er staat, daar hebben we nu nog journalisten voor nodig’.
Veel innovatie komt niet van gevestigde bedrijven, maar van start-ups en andere vooruitstrevende initiatieven. Neem bijvoorbeeld de Hyperloop, waar ik commissaris ben. Deze start-up werkt aan een hogesnelheidstransportsysteem dat mensen en goederen met snelheden van 500 tot 700 kilometer per uur via een buizenstelsel over land kan vervoeren. In vergelijking met een vliegtuig is slechts 10 procent energie nodig. Rond 2030 hopen we de eerste pilots te kunnen uitvoeren.’
‘De toekomst’ geeft positieve energie
‘Wat ik doe, maakt positieve energie los bij mensen’, merkt Deborah op. ‘De teams waarmee ik werk, zijn bezig met de toekomst en met mogelijkheden. Omdat we het hebben over toekomstige ontwikkelingen, heeft niemand de absolute waarheid en zijn er dus geen harde ‘waar of niet waar’-antwoorden. Daardoor hebben we heel andere gesprekken dan mensen die keuzes en ideeën baseren op het verleden.’ ‘Maar’, zegt Deborah, ‘niet iedereen ziet de kansen en mogelijkheden van AI en niet iedereen omarmt ze. Ze benadrukt dan ook dat het vaak niet de technologie is die de beperkende factor vormt, maar het gedrag van mensen. ‘Om de kansen te kunnen pakken, moet je de technologie omarmen en openstaan voor verandering.’ Als voorbeeld neemt Deborah de AI Companion die Zoom ons aan het begin van ons gesprek enthousiast heeft voorgesteld. ‘Wij wilden het direct uitproberen en toen werkte het niet. Het overgrote deel van de mensen probeert het echter niet eens. En van die paar die het wel proberen, knappen de meesten af omdat het niet direct werkt.’
Deborah benoemt de generatiekloof als cruciaal obstakel voor de acceptatie van nieuwe technologieën. Ze legt uit: ‘Hoe ouder en ervarener je wordt in onze maatschappij en binnen organisaties, des te hoger je in de hiërarchie stijgt en des te meer invloed je hebt op besluitvorming. Maar dit gaat vaak gepaard met vastzitten in je eigen referentiekader. De jongere generatie die in een andere tijd is opgegroeid, met andere sociale conventies en technologieën, heeft vaak weinig inbreng in organisaties, omdat ze onderaan beginnen. Ik pleit ervoor dat organisaties meer luisteren naar jonge mensen.’
Diversiteit als essentiële succesfactor
Diversiteit is volgens Deborah van groot belang als het gaat om de ontwikkeling en toepassing van technologie. ‘Diversiteit in levensopvattingen, leeftijd, geslacht, opleidingsniveau en sociaaleconomische klasse is van essentieel belang voor succesvolle inzet van technologie.’
Niet alleen omdat bijvoorbeeld jonge mensen meer thuis zijn in technologie en de voordelen die het met zich meebrengt, ook omdat voor goed werkende AI- algoritmes diversiteit onmisbaar is. ‘Er zijn voorbeelden bekend van technologie voor gezichtsherkenning, die veel minder goed bleek te werken voor mensen met een donkere huidskleur en voor vrouwen. Simpelweg omdat de ontwikkelaars, veelal teams van jonge blanke mannen, zich niet realiseerden dat de trainingsdata vooral afbeeldingen van blanke mannen bevatte.’
Bewustwording en verandering
Met haar presentaties probeert Deborah mensen wakker te schudden. ‘Op een congres heb ik vaak een halfuur of drie kwartier om te spreken. In de zaal zitten dan vele ondernemers en bestuurders. Dat halfuur heb ik – mits ik het interessant breng – hun volledige aandacht. Dat draagt enorm veel bij aan de bewustwording omtrent nieuwe technologieën en hoe we daar als mens op reageren. Hoe vaak neemt een bestuurder nou zo lang de tijd om na te denken over hoe hij of zij aankijkt tegen technologie?’
