In Nederland hebben zo’n 2,5 miljoen mensen moeite met lezen en schrijven, waarvan 740.000 werkenden. Laaggeletterdheid is ook een serieus probleem in Twente, met zelfs 1 procent meer laaggeletterden dan het landelijk gemiddelde van 12 procent. Kortom: werk aan de winkel. Met het initiatief ikletterop.nl willen Twentse samenwerkingspartners laaggeletterdheid terugdringen.
Edwin Kamp, manager bij ROC van Twente en Twents Fonds voor Vakmanschap, is samen met collega Lotte Bouwhuis projectleider van ikletterop. Het initiatief ontstond binnen de veertien Twentse gemeenten, UWV en penvoerder ROC van Twente. Er wordt intensief samengewerkt met werkgevers- en werknemersorganisaties, Leerwerkloket Twente en Stichting Lezen en Schrijven. Vanuit het Nationale Groeifonds kwam er subsidie voor het project. ‘De betrokkenheid is hartverwarmend. Erg mooi om te zien hoe we met z’n allen dit probleem erkennen en de schouders eronder zetten’, vertelt Edwin.
Schaamte
Zelf heeft Edwin naar eigen zeggen altijd hart gehad voor kwetsbare groepen. ‘Ik vind het erg belangrijk sociaalmaatschappelijk impact te maken en de verbinding te leggen tussen de arbeidsmarkt en het onderwijs. Maar het gaat natuurlijk niet om mij. Het gaat erom dat meer laaggeletterden via onderwijsaanbod een duurzame plek op de arbeidsmarkt vinden. Oftewel: gewoon een leuke baan die bij ze past.’
Volgens Edwin signaleren we het probleem met z’n allen nog niet altijd genoeg. ‘Ik kom zelf in mijn woonplaats Rijssen regelmatig mensen tegen waarvan ik vermoed dat lezen en schrijven lastig is.
Ik hoorde ook dat er in Enschede bepaalde wijken hele straten zijn waar dit een probleem vormt. Het is nou eenmaal ook een moeilijk te bereiken groep. Bij migranten is er gelijk veel aandacht voor het belang van een goede taalbeheersing. Maar ben je als veertigjarige autochtone Nederlander niet in staat te lezen en te schrijven, dan is er veel schaamte. Mensen houden dat soms hun leven lang verborgen.’
Instructies
Met ikletterop.nl moet dat taboe van laaggeletterdheid worden doorbroken én de doelgroep worden geholpen aan die passende baan. Edwin: ‘Ons doel was in eerste instantie binnen een eerste pilot tweehonderd mensen uit de NT1-groep aan een werkplek te helpen. Dan gaat het dus om autochtonen met Nederlands als moedertaal, voor wie lezen en schrijven problematisch is. De focus ligt op zowel werklozen als werkenden. Vergeet die laatste ook niet, want het komt zoals gezegd vaker voor dan je denkt.’
Binnen de campagne zijn er voorbeelden, zoals iemand die met collega’s meelacht, maar de grap niet begrijpt. Of een medewerker die op he werk instructies krijgt die hij of zij niet kan lezen.
Profijt
‘Om onze missie te behalen, moesten we allereerst een stevige projectorganisatie optuigen’, vervolgt Edwin. ‘Daar zijn we echt goed voor gaan zitten met al die partners, en ik ben best trots op hoe we dat hebben neergezet. Die Groeifondsfinanciering is er voor twee jaar, maar we willen geen kerstboom optuigen die we daarna weer afbreken. Van de bijbehorende bewustmakingscampagne hopen we jarenlang profijt te hebben.’
Op dit moment, begin juni 2024, heeft ikletterop.nl 226 deelnemers, waarvan er 114 in traject zitten. Binnen dit traject volgen de deelnemers cursussen om hun basisvaardigheden te versterken, digitaal vaardiger te worden en vaak ook vakvaardigheden uit bijvoorbeeld de zorgbranche of techniek te leren. Edwin: ‘Ze krijgen een buddy/trajectbegeleider, iemand die actief helpt de stap richting de arbeidsmarkt te maken. We zijn echt op de goede weg. Iedereen verdient uiteindelijk de kans zijn of haar eigen potentieel volop te benutten, daar doen we het allemaal voor.’